Κινήσεις των αντιπάλων πριν από τη μάχηΤο 333 π.Χ. ο Αλέξανδρος ο Γ’, κατευθύνεται από το Μαλλό της Κιλικίας προς τη Συρία με σκοπό να συναντήσει το Δαρείο Κοδομανό και να τον εξαναγκάσει να αναμετρηθεί σε μάχη εκ παρατάξεως.
Οι Έλληνες είχαν υψηλό ηθικό μια και έχει προηγηθεί η νίκη τους στη μάχη του Γρανικού. Οι Πέρσες όμως είχαν συγκεντρώσει και πάλι πολυπληθή στρατό και ο Δαρείος προσπαθούσε να ανεβάσει το ηθικό των υποτελών του μπαίνοντας ο ίδιος επικεφαλής. Ο Χαρίδημος από τους Ωρεούς, ένας μισθοφόρος σωστός βίος και πολιτεία, συμβούλευε το Δαρείο να χωρίσει το στρατό του στα δύο και να επιχειρήσουν να εμπλέξουν τον Αλέξανδρο σε δύο μέτωπα. Ο Δαρείος όμως δεν ακολούθησε τη συμβουλή του γιατί υποπτευόταν πως ο Έλληνας τα έλεγε προς ίδιον όφελος. Ο Χαρίδημος στη συνέχεια έσφαλε κάνοντας υποτιμητικά σχόλια για τους Πέρσες και τον ίδιο το βασιλιά. Αυτό του στοίχισε τη ζωή του γιατί ο Δαρείος γνώριζε ελληνικά, προσβλήθηκε και διέταξε τη θανάτωσή του.
Στο μεταξύ, ο Αλέξανδρος μετά από εκκαθαρίσεις στα ορεινά της Κιλικίας και ύστερα από μια καθυστέρηση λόγω ασθένειάς του, ξεκίνησε για να συναντήσει τον περσικό στρατό που όπως πληροφορήθηκε, βρισκόταν στους Σώχους της Συρίας. Ο Δαρείος μαθαίνοντας την κίνηση αυτή, έδωσε εντολή να ξεκινήσουν για να συναντήσουν τον Αλέξανδρο ακολουθώντας όμως πορεία προς το βορρά. Μάταια ο Αμύντας γιος του Αντίοχου, προσπαθούσε να πείσει τον Πέρση βασιλιά να μείνει στις ανοικτές πεδιάδες της Συρίας όπου ήταν κατάλληλες για το ιππικό του και ταυτόχρονα θα εκμεταλλεύονταν το πολυάριθμο πεζικό. Ο Δαρείος όμως επηρεάστηκε από τους αυλοκόλακες που έλεγαν πως η καθυστέρηση του Αλέξανδρου οφειλόταν στο φόβο που είχε γιατί θα αντιμετώπιζε τον ίδιο τον βασιλιά των βασιλέων. Έτσι, ο περσικός στρατός προχώρησε ταχύτατα προς βορρά και στρίβοντας προς τα Αμανικά όρη βρέθηκε στην Ισσό στα νώτα του Αλέξανδρου. Ο Μακεδόνας στρατηλάτης έδειξε να αιφνιδιάζεται· δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ο Δαρείος βρισκόταν με ολόκληρο το στρατό του πίσω του κι έστειλε με μια τριακόντορο να ανιχνεύσει δια θαλάσσης. Πράγματι, οι Πέρσες βρίσκονταν πέριξ της Ισσού, έχοντας καταστρέψει το μακεδονικό στρατόπεδο και έχοντας σκοτώσει όλους όσοι αποτελούσαν τη μικρή φρουρά καθώς και τους τραυματίες που είχαν απομείνει για ανάρρωση.
ΠαράταξηΜετά από την αρχική έκπληξη ο Αλέξανδρος προσπάθησε να εκμεταλλευτεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την κατάσταση. Χωρίς χρονοτριβή, διέταξε το στρατό να στραφεί πάλι προς βορρά και να κατευθυνθεί προς την Ισσό. Ο Δαρείος ενώ τα πήγαινε καλά έως εκείνη τη στιγμή, αποφάσισε να προχωρήσει προς συνάντηση του Αλέξανδρου νοτιότερα, στις όχθες του ποταμού Πίναρου που είχε εκβολές στον κόλπο της Ισσού. Στις πιο κρίσιμες στιγμές για το βασίλειό του, ο Πέρσης βασιλιάς επηρεάστηκε από τους συμβούλους του και αγνόησε τις σωστές προτροπές του Αμύντα. Αρχικά λοιπόν έστειλε μια ισχυρή δύναμη από ιππικό και ψιλούς στη νότια όχθη του ποταμού Πίναρου για να εμποδίσουν τους Μακεδόνες να χτυπήσουν όσο θα παρατασσόταν το περσικό στράτευμα. Με ασφάλεια παράταξε το στρατό του στη βόρεια όχθη του ποταμού και οχύρωσε κάποιες θέσεις που φαίνονταν ασθενέστερες. Μόλις έγινε αυτό, οι προφυλακές του αποσύρθηκαν με τους ιππείς να τοποθετούνται στο δεξί κέρας και τους ψιλούς να ενισχύουν το αριστερό που είχε πιο δύσβατα εδάφη.
Οι Πέρσες είχαν παραταχθεί κοιτώντας προς νότο ως εξής: Στα δεξιά είχε τοποθετηθεί σχεδόν όλο το περσικό ιππικό που ήταν αξιόμαχο. Στο αριστερό κέρας είχαν τοποθετηθεί κάμποσοι ψιλοί και ελαφρύ ιππικό με σκοπό την υπερκέραση του μακεδονικού δεξιού πλευρού. Στο μέσο της στρατιάς είχε παραταχθεί ο Δαρείος με την επίλεκτη φρουρά του η οποία πλαισιωνόταν εκατέρωθεν από Έλληνες μισθοφόρους. Δίπλα από αυτούς παρατάχθηκαν Κάρδακες οπλίτες και μετά από αυτούς ψιλοί και ελαφρά περσικά στρατεύματα αποτελούσαν τον σύνδεσμο με τα δύο άκρα. Ο υπόλοιπος στρατός παρατάχθηκε πίσω από τους Κάρδακες και τους Έλληνες λόγω της στενότητας του χώρου.
Ο Αλέξανδρος είδε πως οι Πέρσες ήταν δυνατοί στο δεξί τους προς την πλευρά της παραλίας αλλά ήταν ασθενέστεροι στο αριστερό τους όπου τα εδάφη ήταν πιο ανώμαλα. Αποφάσισε να κρατήσει άμυνα στο αριστερό, τοποθετώντας τους Έλληνες σύμμαχους και μισθοφόρους ιππείς μαζί με τους Κρήτες και τους Θράκες. Επειδή όμως δεν φαινόταν επαρκής αυτή η δύναμη, έστειλε και τους περίφημους Θεσσαλούς ιππείς για ενίσχυση. Κατόπιν ανέπτυξε στο κέντρο τις πέντε τάξεις της φάλαγγας. Αυτές θα επιχειρούσαν κυρίως απέναντι στους Έλληνες μισθοφόρους και θα δρούσαν σαν άκμονας. Η σφύρα του στρατού απαρτιζόταν από τους Υπασπιστές, τους Εταίρους με τη Βασιλική Ίλη τους Πρόδρομους και κάμποσους ακροβολιστές μεταξύ των οποίων οι περίφημοι Αγριάνες που θα έπρεπε να αδρανοποιήσουν του Πέρσες αν τυχόν επιχειρούσαν πλευροκόπηση. Επειδή όμως διέγνωσε πως θα δημιουργούνταν επικίνδυνο κενό στην επιθετική πτέρυγα και το κέντρο της παράταξης, διέταξε δύο ίλες των εταίρων (Ανθεμουσία και Λευγαία) που αρχικά ήταν στο κέντρο, να έρθουν προς ενίσχυση στης δεξιάς πτέρυγας. Στο κρίσιμο αριστερό πλευρό τέθηκε επικεφαλής ο Παρμενίων ενώ στο δεξί ο Αλέξανδρος που θα οδηγούσε την επίθεση.
Η κυρίως μάχηΗ μάχη άρχισε με το Δαρείο σταθερά ακίνητο στη θέση του. Οι Μακεδόνες προχωρούσαν αργά για να διατηρήσουν αρραγές το μέτωπο των σαρισσοφόρων. Όταν όμως έφτασαν σε απόσταση βολής, εκδηλώθηκε με σφοδρότητα επίθεση από τους Εταίρους στο δεξί κέρας. Στο κέντρο με πιο αργό ρυθμό η φάλαγγα προσπαθούσε να καθηλώσει τους Έλληνες και τους Κάρδακες ενώ στο αριστερό οι Πέρσες ιππείς έχοντας την αριθμητική υπεροχή επιτέθηκαν στο αριστερό πλευρό των Ελλήνων που κρατούσαν άμυνα. Ο Αλέξανδρος είχε εφαρμόσει με αριστοτεχνικό τρόπο, τη «λοξή φάλαγγα».
Σε λίγα λεπτά της ώρας, το πεδίο μάχης είχε διαμορφωθεί ως εξής. Στο αριστερό πλευρό των Ελλήνων οι Πέρσες ιππείς είχαν περάσει τον ποταμό και πίεζαν αφόρητα τις εκεί ελληνικές δυνάμεις. Στο κέντρο η μακεδονική φάλαγγα δεν μπορούσε να διασπάσει τους Έλληνες μισθοφόρους. Μάλιστα είχαν δημιουργηθεί σε αρκετά σημεία επικίνδυνα κενά τα οποία οι μισθοφόροι οπλίτες όντας πιο ευέλικτοι προσπαθούσαν να διεισδύσουν. Οι πεζέταιροι μη θέλοντας να χάσουν τη φήμη του αήττητου αλλά και από φιλοτιμία βλέποντας πως οι Εταίροι νικούν, κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για να υπερισχύσουν. Στο σημείο εκείνο πολλοί διακεκριμένοι Μακεδόνες έχασαν τη ζωή τους. Στο δεξί πλευρό ο Αλέξανδρος διαπέρασε εντέλει την περσική άμυνα και συγκέντρωνε τις δυνάμεις του για να περικυκλώσει τους μισθοφόρους. Πάνω στην πιο κρίσιμη στιγμή, ο Δαρείος έχασε την ψυχραιμία του γιατί φοβήθηκε βλέποντας την αριστερή του πτέρυγα να διαλύεται παρότι οι Πέρσες κέρδιζαν στο δεξί τους και διεκδικούσαν τη νίκη και στο κέντρο. Ο «βασιλεύς των βασιλέων» αποσύρεται με το άρμα του πανικόβλητος κι όταν έφτασε σε δύσβατα μέρη, εγκατέλειψε το άρμα του και συνέχισε τη φυγή με άλογο. Από το σημείο αυτό και μετά είχε κριθεί η μάχη. Οι Πέρσες ιππείς όταν είδαν πως ο βασιλιάς τους τράπηκε σε φυγή αποσύρθηκαν κι αυτοί ενώ το περσικό κέντρο πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος κατά την άτακτη υποχώρηση που επακολούθησε.
Αναβίωση της μάχηςΗ μάχης μας είχε το ίδιο ιστορικό αποτέλεσμα. Με τη διαφορά ότι στην περίπτωσή μας, οι Πέρσες στρατηγοί αποδείχθηκαν πολύ ικανότεροι του Δαρείου και διεκδικούσαν τη νίκη έως τα τελευταία λεπτά. Στο δεξί τους οι Πέρσες είχαν επικρατήσει ολοκληρωτικά. Μόνο οι Θεσσαλοί και οι Κρήτες τοξότες είχαν απομείνει και αν συνεχιζόταν ο αγώνας, θα κατέρρεαν μέχρις ενός. Στο κέντρο οι Μακεδόνες δεν μπόρεσαν να διασπάσουν την άμυνα των Μισθοφόρων οι οποίοι με τις εφεδρείες τους άρχισαν να καλύπτουν τα κενά τους στο αριστερό μέτωπο. Εκεί είχαν επικρατήσει οι Εταίροι αλλά καθυστέρησαν, σε βαθμό να διακυβεύεται και το δεξί μέτωπο μιας και άρχισαν να περικυκλώνονται επικίνδυνα. Μόνο όταν διασπάστηκαν δύο μονάδες Ελλήνων και Καρδάκων φάνηκε η νίκη να γέρνει προς το ελληνικό στρατόπεδο.
Ήταν ένα υπέροχο παιχνίδι με φιγούρες των 28χιλιοστών και με 14.000 πόντους σε διπλό τραπέζι! Με το παιχνίδι αυτό, αποδείχθηκε ότι το MEG μπορεί να λειτουργήσει πολύ καλά ως σύστημα προσομοίωσης μια και μπορεί να αποδοθεί η ιστορικότητα των μονάδων της αρχαιότητας χωρίς όμως να χάνεται στο ελάχιστο η ευχαρίστηση του wargaming.
Εικόνες από το παιχνίδιΣτο πάνω μέρος της εικόνας οι Μακεδόνες και στο κάτω μέρος οι Πέρσες.
Οι Έλληνες μισθοφόροι ιππείς και οι Θεσσαλοί αντικρύζουν το πολυπληθές περσικό ιππικό
Το μακεδονικό κέντρο επιχειρεί τη διάβαση του ποταμού
Οι πέντε τάξεις πεζέταιρων από την πλευρά των Περσών
Στην απέναντι όχθη περιμένουν οι Έλληνες μισθοφόροι και η Βασιλική Δρουρά του Δαρείου
Οι Εταίροι ετοιμάζονται για κρούση. Ταυτόχρονα οι εφεδρείες Ελλήνων μισθοφόρων επιχειρούν πλευροκόπηση των Εταίρων!
Οι Έλληνες μισθοφόροι των Περσών υπερασπίζονται επιτυχώς τις όχθες του ποταμού. Οι μακεδονικές τάξεις κλονίζονται.
Στην αριστερή πτέρυγα των Ελλήνων οι Πέρσες επίλεκτοι ιππείς πιέζουν αφόρητα σε όλο το πλάτος. Οι Θράκες προσπαθούν να τους συγκρατήσουν αλλά διαλύονται!
Η κατάσταση εξελίσσεται άσχημα. Οι μόνες δυνάμεις που αμύνονται ακόμα είναι οι Θεσσαλοί ιππείς και οι Κρήτες τοξότες. Οι υπόλοιποι έχουν εξολοθρευτεί.
Στο δεξί πλευρό Βασιλική ίλη διαπερνά τους απέναντι Πέρσες και ανασυγκροτείται για επίθεση στα νώτα των περσικών δυνάμεων. Ήταν η κατάλληλη στιγμή. Οι Εταίροι έχουν περικυκλωθεί και κινδυνεύουν να διασπαστούν. Πολεμούν εναντίον Ελλήνων μισθοφόρων και Τακαμπάρα και ταυτόχρονα τοξεύονται από Πέρσες ψιλούς. Η Βασιλική Ίλη αφανίζει τους Τακαμπάρα. Με τη σειρά τους οι Έλλληνες μισθοφόροι περικυκλώνονται από Εταίρους, Βασιλική Ίλη και μια τάξη σαρισσοφόρων. Με την κατάρρευσή των μισθοφόρων ξεκίνησε η διάλυση του περσικού στρατού.
Τέλος του αγώνα και το πεδίο της μάχης έχει διαμορφωθεί όπως φαίνεται στην κάτωθι εικόνα
